مطالب علمی

رادیو دارو های جایگزین در حوزه درمان با دوتاتیت لوتشیوم درمانی

رادیو دارو های جایگزین در حوزه درمان با دوتاتیت لوتشیوم درمانی

علاوه بر لوتشیوم، رادیوداروهای دیگری نیز برای درمان تومورهای نورواندوکرین مورد بررسی و استفاده های تحقیقاتی قرار گرفته اند، با این هدف که داروهای جدیدی در آینده در این حوزه کاربرد بالینی پیدا کنند و در موارد خاص مورد استفاده قرار گیرند.  گرد آوری شده توسط مرکز پزشکی هسته ای اکسیر هلف .

مطالعات اولیه ایندیوم 111 پنتتریوتاید با دوز بالا (111I-Pentetriotide) را در درمان تومورهای نورواندوکرین مورد استفاده قرار داده اند. این رادیودارو از اتصال  ایندیوم 111 به لیگاند پنتتریوتاید تولید می شود.  این دارو چون پرتوهای گاما ساتع می کند، عموما (با دوز پایین) برای تصویر برداری مورد استفاده قرار می گیرد ولی چون الکتورن اوژه نیز ساتع می کند، می تواند در درمان نیز کاربرد داشته باشد. این رادیودارو در مطالعات اولیه اثربخشی نشان داد ولی کاربرد بالینی گسترده پیدا نکرد چرا که نتایج درمانی بسیار بهتری از رادیوداروهای ساتع کننده پرتوهای بتا مانند لوتشیوم 177 دوتاتیت (177Lu Dotatate) و ایتریوم 90 دوتاتوک (90Y DOTATOC) به دست آمد. پرتوهای بتا و الکترون های اژه هر دو از طریق پرتاب الکترون اثر کشندگی خود را بر سلول اعمال می کنند ولی از آنجاییکه مقدار الکترون های پرتاب شده حاصل از واپاشی ایندیوم بسیار کمتر از لوتشیوم یا ایتریوم است، انرژی کشنده  ایندیوم 111 پنتتریوتاید بر بافت بسیار کم است. به علاوه میزان تمایل این رادیودارو برای اتصال به سلول های بدخیم زیاد بالا نیست در نتیجه نمی تواند به میزان مطلوب ماده رادیواکتیو را به سلول بدخیم متصل نگه دارد.

در  لوتشیوم درمانی ایتریوم 90 یکی از نخستین رادیوداروهایی بود که در درمان تومورهای نورواندوکرین مورد استفاده قرار گرفت. پرتوهای بتا حاصل از ایتریوم 90 دارای حداکثر 11 میلیمتر عمق نفود بافتی هستند. بعد از آن، لوتشیوم 177 مورداستفاده قرار گرفت. این ماده رادیو اکتیو هم پرتوهای بتا ساتع می کند ولی در مقایسه با ایتریوم 90 میزان انرژی و حداکثر عمق نفوذ بافتی (2 میلی متر) بتای آن کمتر است. لوتشیوم 177دوتاتیت در مقایسه با ایتریوم 90 دوتاتوک سمیت کمتری بر کلیه ها اعمال می کند و به همین دلیل درمان مطلوب تری است.  محل اتصال این دو رادیودارو توبول های کلیه است، که فاصله آن ها تا گلومرول کلیه (جایی که مانند فیلتر کلیه عمل می کند و احتمالا آسیب به آن علت اصلی سمیت کلیوی است) از برد بتای لوتشیوم 177 بیشتر است ولی در محدوده برد اشعه بتای ایتریوم 90 قرار دارد. از سوی دیگر عمق نفوذ بافتی بیشتر ایتریوم 90 ممکن است مزیتی در درمان تومورهای بزرگ محسوب شود. مطالعاتی که درمان با هر دو رادیودارو را مورد بررسی قرار داده اند (چه به صورت تجویز همزمان و چه به صورت تجویز متوالی) نتایج بالینی مطلوبتری را در مقایسه با هریک به تنهایی نشان داده اند که احتمالا به دلیل اثر بخشی بهتر این درمان ترکیبی بر روی تومورهای هتروژن و حاوی میزان های متفاوت از گیرنده های سوماتواستاتین است. هیچکدام از روش های درمانی هسته ای مبتنی بر گیرنده ها (Peptide Receptor Radionuclide therapy) که پرتوهای بتا ساتع می کنند، درمان قطعی تومورهای نورواندوکرین محسوب نمی شوند و به همین دلیل نیاز به پیشرفت در این روش های درمانی وجود دارد. استفاده از لیگاندها یا موارد رادیواکتیو بهتر، یا ترکیب این روش درمانی با پرتودرمانی، ایمینوتراپی و شیمی درمانی به ویژه مورد توجه پژوهشگران قرار دارند. در حال حاضر عمده مطالعات بر روی مواد رادیواکتیو ساتع کننده ذرات آلفا نظیر اکتینیوم 225 و سرب 212 متمرکز هستند. مواد رادیواکتیو ساتع کننده ذرات آلفا در حقیقت هسته اتم هلیوم را به بیرون پرتاب می کنند. حجم یک واپاشی تولید کننده ذره آلفا 10000 برابر واپاشی های تولید کننده پرتوی بتا است، بنابراین دارای قدرت تخریب بیشتری است و از طرفی عمق نفوذ آن از محدوده چند سلول فراتر نمی رود. استفاده از مواد رادیواکتیو ساتع کننده ذرات آلفا در درمان تومورهای نورواندوکرین بسیار مورد توجه است چرا که احتمالا قدرت کشندگی  سلول های بدخیم  توسط آنها بیش از ساتع کننده های پرتو بتا می باشد. البته سال ها طول می کشد تا درمان با ساتع کننده های ذرات آلفا آزمایشات لازم در خصوص اثربخشی و ایمنی را پشت سر بگذارند و در بالین مورد استفاده قرار گیرند.

بیشتر بخوانید : در مورد نحوه درمان با لوتشیوم تراپی و سوالات احتمالی مطالعه کنید .

حتی ممکن است در آینده برای آن دسته از تومورهای نورواندوکرین که بر اساس تصویربرداری فاقد میزان کافی گیرنده های سوماتوستاتین هستند، لیگاندهایی مبتنی بر سایر گیرنده ها نظیر کله سیستوکنین 2، پپتید مشابه گلوکاگون 1، گیرنده های پلی پپتیدی اینسولینوتروپ وابسته به قند توسعه یابد. درمان با لیگاندهای چند ظرفیتی یا استفاده ترکیبی از لیگاندهای مختلف ممکن است به عنوان یک رویکرد درمانی مهم در آینده مورد استفده قرار گیرند.

آینده درمان های مبتنی بر گیرنده ها به میزان زیادی تحت تاثیر سیاست های بیمه ها در پوشش هزینه های درمان و اسکن های PET/CT و یا SPECT مرتبط می باشد.

بازگشت به لیست

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *